Awans zawodowy nauczyciela stażysty „krok po kroku”

Awans zawodowy jest jednym z nieodzownych elementów pracy nauczyciela w realizacji jego pnącej się ścieżki zawodowej. Zgłębiając przepisy oświatowe po raz pierwszy, możesz poczuć się przytłoczona/-y skomplikowanymi sformułowaniami, szczegółowymi paragrafami i wieloma wymaganiami, które musisz spełnić. Pamiętam, że kiedy zaczynałam pracę, czułam się podobnie, dlatego, chcąc pomóc Ci przebrnąć przez wszystkie, zawile brzmiące, powinności i obowiązki, przygotowałam poniższy wpis. Dowiesz się z niego, w jaki sposób, „krok po kroku”,  prawidłowo i sprawnie dopełnić wszelkich formalności w kierunku uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego.

Uwaga!

Poniższy artykuł stanowi jedynie wskazówkę do realizacji awansu zawodowego na stopień nauczyciela kontraktowego, a jego treść może zmieniać się wraz z aktualizacją obowiązujących przepisów prawa i jako jego autorka, nie ponoszę odpowiedzialności za wykorzystanie przez czytelnika nieaktualnych czy też błędnie zinterpretowanych przepisów podczas realizacji własnych działań.

Zacznijmy od początku

Nie każda osoba, związana z placówkami oświatowymi, może zdobywać kolejne stopnie awansu zawodowego.

Aby móc je realizować, należy spełnić określone warunki:

• być zatrudnionym na podstawie umowy o pracę (lub na podstawie mianowania) na stanowisku nauczyciela (w zależności od placówki, rozumie się przez to również psychologów, pedagogów, logopedów, bibliotekarzy, doradców metodycznych itp.) w oświatowej placówce publicznej lub niepublicznej (tu na realizację awansu wymagana jest zgoda dyrektora) – szkole, przedszkolu, poradni psychologiczno – pedagogicznej, placówce doskonalenia nauczycieli, kuratorium oświaty etc., zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami;
• zatrudnienie musi wynosić przynajmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć;
• rozpocząć staż z początkiem roku szkolnego, nie później niż w ciągu 14 dni od rozpoczęcia zajęć (jeżeli rozpoczniesz pracę, na przykład, od października, nie możesz realizować awansu w danym roku szkolnym).

Wyróżnia się cztery stopnie awansu zawodowego nauczycieli:

• nauczyciel stażysta,
• nauczyciel kontraktowy,
• nauczyciel mianowany,
• nauczyciel dyplomowany.

Spełniasz warunki zatrudnienia, które opisałam powyżej?

Świetnie! W takim razie, w momencie podjęcia pierwszej pracy, stajesz się nauczycielem stażystą (chyba, że do tej pory byłaś/-eś nauczycielem akademickim, wtedy, przy spełnieniu określonych warunków, stajesz się na starcie nauczycielem kontraktowym).

Staż

Nauczyciel stażysta nie musi składać wniosku do dyrektora o możliwość rozpoczęcia stażu, dzieje się to automatycznie.

Staż, w przypadku ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego, trwa 9 miesięcy.

Należy również wiedzieć, że:

„5. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu pozostawania w stanie nieczynnym, czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których mowa w ust. 5a, trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.”*

Plan rozwoju zawodowego

W czasie stażu, Twoim zadaniem jest opracowanie oraz zrealizowanie własnego planu rozwoju zawodowego, który musi zostać przedstawiony dyrektorowi w terminie 20 dni od rozpoczęcia zajęć w placówce.

Nie ma gotowego wzoru planu opracowanego przez MEN, są jednak konkretne wytyczne i warunki, które musisz spełnić:

„§ 6. 1. Nauczyciel stażysta ubiegający się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego w okresie odbywania stażu powinien:

1) poznać organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły;

2) uczestniczyć jako obserwator w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub innego nauczyciela, w wymiarze co najmniej jednej godziny w miesiącu, oraz omawiać z prowadzącym obserwowane zajęcia;

3) prowadzić zajęcia w obecności opiekuna stażu w wymiarze co najmniej jednej godziny w miesiącu oraz dyrektora szkoły w wymiarze co najmniej jednej godziny w okresie stażu oraz omawiać je z osobą, w której obecności zajęcia zostały przeprowadzone;

4) uczestniczyć w doskonaleniu zawodowym, zwłaszcza w zakresie doskonalenia metod i form pracy.

2. Wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego obejmują:

1) znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż;

2) umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w szczególności realizację podstawy programowej;

3) umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów oraz indywidualizowania nauczania;

4) umiejętność stosowania w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki;

5) umiejętność wykorzystania w pracy wiedzy i umiejętności zdobytych w trakcie doskonalenia zawodowego;

6) umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych;

7) umiejętność omawiania prowadzonych i obserwowanych zajęć;

8) znajomość środowiska uczniów i ich problemów oraz umiejętność współpracy ze środowiskiem lokalnym.”*

Pierwsza strona planu jest stroną tytułową (np. „Plan rozwoju zawodowego nauczyciela stażysty ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego” + podstawa prawna – tu się wstrzymaj do września!), na kolejnej możesz przedstawić najważniejsze informacje o sobie, czyli imię i nazwisko, miejsce odbywania stażu, czas trwania stażu, najważniejsze cele awansu, imię i nazwisko dyrektora placówki (opcjonalnie), zajmowane przez Ciebie stanowisko oraz posiadane kwalifikacje (wykształcenie kierunkowe).

Masz 4 powinności i 8 zazębiających się z nimi wymagań, które musisz spełnić. Jak to rozgryźć i zastosować w praktyce? Forma przedstawienia planu zależy od Ciebie, ale moim zdaniem, najwygodniejszym i najczytelniejszym sposobem jest układ tabelaryczny.

Możesz zatem każde wymaganie przedstawić jako nagłówek tabeli, w której zawrzesz proponowane przez Ciebie czynności, na przykład:

ROZPORZĄDZENIE MEN §6 UST.2 PKT.1

Znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał staż

L.P.	ZADANIA	FORMY REALIZACJI	SPOSOBY DOKUMENTACJI	TERMIN REALIZACJI
	Znajomość przepisów prawa dotyczących systemu oświaty. Znajomość przepisów obowiązujących w…. (nazwa Twojej placówki) I tak dalej…	Zapoznanie się z: (tu wymieniasz dokumenty, które Cię obowiązują).	Uzupełniasz zgodnie z wymogami Twojej placówki i według własnego pomysłu (mogą to być informacje w dzienniku zajęć, notatki własne, adnotacje etc.).	Tutaj też jest dowolność, w punkcie dotyczącym znajomości przepisów wpisałabym „cały okres trwania stażu”.

Jeżeli Twój plan jest sporządzony właściwie, dyrektor go zatwierdza – ma na to 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć (jeżeli coś jest nie tak, dostajesz adnotację, co niezwłocznie musisz poprawić) i przydziela Ci opiekuna stażu. Jego zadania ściśle regulują przepisy, ale, mówiąc w skrócie – ma on pomóc Ci i wspierać Cię podczas Twojej pracy i realizacji planu rozwoju zawodowego oraz, kiedy Twój staż dobiegnie końca, opracować projekt oceny Twojego dorobku zawodowego za okres stażu.

Sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego

Po zakończeniu stażu, Twoim zadaniem jest opracowanie sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego. Masz na to 7 dni od zakończenia stażu. Opisz i przedstaw w nim wszystko, co udało Ci się zrealizować, jakie zdobyłaś/-eś umiejętności i osiągnięcia oraz pokaż, w jaki sposób podniosłaś/-eś jakość funkcjonowania placówki.

Dyrektor szkoły, po zapoznaniu się z Twoim sprawozdaniem, projektem oceny dorobku zawodowego opracowanego przez Twojego opiekuna oraz po zasięgnięciu opinii rady rodziców, w terminie do 21 dni od złożenia sprawozdania, ustala Twoją ocenę dorobku zawodowego (może ona być pozytywna lub negatywna).

Oczywiście zakładam, że u Ciebie będzie to ocena pozytywna 🙂

W takim przypadku, musisz złożyć do dyrektora wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego. Najlepiej zrób to od razu (zgodnie z przepisami, musisz to zrobić w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku – jeśli tego nie zrobisz, zaczynasz staż od nowa). Jeżeli złożysz wniosek do 30 czerwca, decyzję o nadaniu stopnia awansu zawodowego (lub o jego odmowie, ale tego przecież nie przewidujemy!), otrzymasz do 31 sierpnia, co oznacza, że nowy rok szkolny rozpoczniesz już z wyższym stopniem awansu.

„Do wniosku należy dołączyć:

1) kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe(…);

2) zaświadczenie dyrektora szkoły o:

a) wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w dniu wydania zaświadczenia oraz w okresie odbywania stażu, ze wskazaniem wszystkich szkół, w których nauczyciel odbywał staż,

b) dacie zatwierdzenia planu rozwoju zawodowego i dacie złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji tego planu,

c) przyczynach wydłużenia okresu stażu oraz zaliczenia dotychczas odbytego stażu w przypadkach określonych w art. 9d ust. 5 i 5a oraz art. 9f ust. 2 i 4 Karty Nauczyciela, ze wskazaniem podstawy prawnej odpowiednio wydłużenia albo zaliczenia okresu stażu oraz okresu nieobecności w pracy lub niepozostawania w stosunku pracy;

3) kopię sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem;

4) kopię oceny dorobku zawodowego dokonanej po zakończeniu stażu, poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem.”.*

Wszystkie formalności dopięte? Dokumentacja się zgadza?

To teraz czas na ostatni punkt.

Rozmowa kwalifikacyjna

„Komisję kwalifikacyjną dla nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego powołuje dyrektor szkoły. W skład komisji wchodzą:

1) dyrektor lub wicedyrektor szkoły, jako przewodniczący komisji;

2) przewodniczący zespołu nauczycieli, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 111 ustawy – Prawo oświatowe, a jeżeli zespół taki nie został w tej szkole powołany – nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w szkole, a w przypadku przedszkola, szkoły lub placówki, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2, w których nie są zatrudnieni nauczyciele mianowani lub dyplomowani – nauczyciel kontraktowy;

3) opiekun stażu.”*

Co się dzieje podczas takiej rozmowy?

1. Prezentujesz swój dorobek zawodowy.
2. Prezentujesz swoją wiedzę i umiejętności, przede wszystkim w zakresie:

• rozwiązania problemu podanego przez komisję w oparciu o swoją wiedzę, doświadczenie i obowiązujące przepisy,
• wykonania określonego zadania z użyciem narzędzi multimedialnych.

3. Odpowiadasz na pytania członków komisji.

Następnie komisja obraduje i… to już! Otrzymujesz akceptację komisji kwalifikacyjnej i zostaje Ci już tylko czekać, aż dyrektor, w drodze decyzji administracyjnej, nada Ci stopień nauczyciela kontraktowego.

Trzymam za Ciebie mocno kciuki. Pamiętaj, to wszystko tylko tak strasznie wygląda, ale jeżeli będziesz sumiennie pracować, to okaże się, że większość z tych działań stosujesz na co dzień, nawet o tym nie myśląc. A w takim wypadku, awans to jedynie formalność.

Powodzenia!

A jeżeli szukasz wskazówek, jak przygotować się do pracy w szkole, zapraszam Cię do przeczytania tego artykułu – KLIK.

---

*Artykuł został opracowany na podstawie:

• USTAWA z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela
• Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw
• USTAWA Prawo Oświatowe 
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli

Jeżeli spodobał Ci się ten wpis, będzie mi bardzo miło, jeśli podzielisz się nim z innymi.